Parafia Rzymskokatolicka św. Marcina Bpa w Swarzędzu

Archidiecezja Poznańska

 

Pieta,  jest to przedstawienie opłakującej Matki Bożej z ciałem Chrystusa na kolanach. Przedstawia chwilę po śmierci
Chrystusa, kiedy ciało zdjęto z krzyża. Przedstawienie to ma charakter historyczny i dogmatyczny, wyraża współudział Maryi w dziele Zbawienia. Słowo pieta oznacza miłosierdzie, litość, pietes - miłość zgodną z powołaniem. Pierwsze przedstawienia tego typu, najczęściej rzeźbione, pojawiły się w Niemczech, w XIV wieku. Następnie, w okresie późnego gotyku, to jest w XVI wieku, nastąpiło upowszechnienie się tego wizerunku w całej Europie. Wkrótce, temat ten stał się jednym z najczęstszych przedstawień dewocyjnych. Trwał jeszcze w wieku XVII i prawie zanikł w XVIII wieku.

 

Odnaleziona grupa figuralna, pochodzi z kościoła p.w. św. Marcina w Swarzędzu.          Wykonana jest z drewna lipowego, polichromowana i złocona, jej przybliżone wymiary to 100 cm wysokości, 70 cm szerokości. Analiza stylistyczno-formalna rzeźby, stratygrafia ( chronologia warstw ) oraz technologia i stylizacja malatury, datują grupę figuralną Maryi z Chrystusem na pierwszą połowę XVII wieku.                 Jest to najstarsze przedstawienie kultowe Maryi, w Swarzędzu. Scena figuralna ma kompozycję trójkąta równoramiennego, podkreślonego kierunkami ułożenia rąk          i nóg figury Chrystusa oraz fałdami płaszcza Maryi. Figura Matki Bożej jest półplastyczna, drążona od tyłu, pierwotnie przyległa do płaskiego tła, zapewne wnęki ołtarzowej. Figura Chrystusa jest pełnoplastyczna. Maryja przedstawiona jest frontalnie, w pozycji siedzącej, z głową zwróconą  w prawo, lekko dumnie uniesioną. Na prawej nodze, lekko wzniesionej, spoczywa ciało Chrystusa. Głowa Chrystusa jest odchylona, zwieszona w kierunku opadającej prawej reki. Lewa ręka podtrzymywana jest lewą ręką Maryi, która prawą dłoń, przez perizonium, przykłada do rany syna, w prawym boku. Matka Boża ma dostojny, dumny wyraz twarzy,           oczy otwarte, wzrok uniesiony w górę. Z kącików oczu spływają po trzy strugi łez. Przy ustach namalowana jest kropla śliny. Chrystus ma oczy zamknięte, przekrwione powieki, i wyraźnie zsiniałą twarz. Na czole, całym ciele oraz w miejscach ran namalowano drobne strużki krwi.

Styl malatury, bardzo ekspresyjny, wskazuje na silne przywiązanie do tradycji średniowiecznej, stopniowo zanikającej w siedemnastym wieku. Takie przedstawienie miało podkreślić i spotęgować, indywidualną, kontemplacyjną pobożność, oddziaływając przede wszystkim na osoby modlące się. Powodować odczucie bliskości z Matką Bożą opłakującą syna i jednocześnie uczestniczącą w Dziele Zbawienia.

Maryja ubrana jest w niebieski płaszcz, różową suknię oraz brokatowe maforium na głowie, ze złotą bordiurą na czole. Złoto pokrywa,  perizonium Chrystusa, które przyciśnięte jest również do krwawiącego boku oraz szal Maryi.

Powierzchnie złocone metalem szlachetnym, miały spotęgować nieziemski wymiar przedstawienia, podkreślać jego sacrum. Układ fałd na sukni Maryi wykazuje  jeszcze silne reminiscencje sztuki gotyckiej, jednak twarze i ciało Chrystusa nają już charakter sztuki nowożytnej. Zwraca uwagę jakby portretowe ujecie twarzy Matki Bożej.

Badania stratygraficzne – odkrywki poszczególnych warstw oraz badania laboratoryjne – fizyko -chemiczne, wykazały liczne renowacje, przemalowania, którym Pieta była poddawana. Ich liczba wacha się od ośmiu do czternastu.               Tylko zabytki otoczone wieloletnim kultem, wykazują tak wysoką liczbę warstw naprawczych lub upiększających. Po szczegółowych badaniach odsłonięto pierwszą chronologicznie warstwę malarską. Praca była wyjątkowo trudna, ponieważ struktura drewna lipowego uległa niemal 80% degradacji. Drewno zostało silnie sperforowane przez larwy żerujących drewnojadów oraz mikroorganizmy. Warstwy gruntówki             i polichromii podtrzymywane były przez liczne przemalowania, opierając się na nieutwardzonym podłożu. Przeprowadzane były też niefortunne reperacje drewna gipsem, z użyciem gwoździ oraz drukowanego papieru ( alfabet z użyciem pisma neogotyckiego ). Wypreparowano oryginalne fragmenty rzeźby i usunięto naprawy gipsowe. Rzeźbę poddano dezynfekcji, impregnacji, podklejono miseczkowate złuszczenia oryginalnej polichromii i warstw zaprawy. Poszczególne warstwy wtórne były usuwane za pomocą skalpeli metodą tzw. na sucho. Formę uzupełniono drewnem i masą drzewną. Dokonano niezbędnych rekonstrukcji, odtwarzając             w drewnie lewą stopę Maryi oraz palec lewej dłoni w rzeźbie Chrystusa.  Nieoczekiwanie, najlepiej zachowała się pierwotna polichromia na twarzach, przez co wizerunki przedstawionych postaci są oryginalne t.j. z pierwszej połowy XVII wieku. Złoto i większość polichromii na szatach zachowała się szczątkowo. Wnikliwa analiza fragmentów pozwoliła jednak na daleko idące rekonstrukcje. Zachowało się około 30% polichromii oryginalnej i 75% warstwy zaprawy. Zachowane fragmenty polichromii wyretuszowano imitacyjnie, mając na względzie kultowy charakter zabytku. Złocenia połyskowe wykonano w technice pierwotnej, na bolus zlotem płatkowym 23 ¾ karata.

W celu wyeksponowania i zabezpieczenia podczas ewentualnych przenosin, wykonano owalną dębową podstawę, z rzeźbionym i malowanym fragmentem skały – Golgoty pod nogami Maryi.

Grupa figuralna „Pieta Swarzędzka”, jest doniosłym odkryciem, ważnym wydarzeniem dla mieszkańców Swarzędza, jak również dla badaczy zajmujących się historią regionu oraz historią sztuki. Jest prawdopodobnie jedynym siedemnastowiecznym przedstawieniem dewocyjnym, które na przestrzeni wieków otoczone było kultem, całkowicie zaniechanym w ostatnim stuleciu.Jest świadectwem pobożności mieszkańców Swarzędza i zapewne okolic. Szczęśliwie przetrwałym i staraniem ks. Proboszcza Aleksandra Brzezińskiego, przywróconym do dawnej godności, z nadzieją na pielęgnowanie starej tradycji kultowej przodków.

 

 

Msze Św.

Niedziela

Od maja do października:
700, 830,1000,1115,1800

Od listopada do końca kwietnia:
830,1000,1115,1300,1800

 

W dni powszednie:
Od września do czerwca:
700, 1800

 

W lipcu i sierpniu:
pn, śr, pt 7:00
wt, czw, sob 18:00

Biuro parafialne

poniedziałek 9.00 - 11.00;

środa 9.00 - 11.00,

16.00 - 18.00

piątek 9.00 - 11.00,

16.00 - 18.00

 

Pary narzeczonych:

środa 16.00 - 18.00

piątek 16.00 - 18.00

Nabożeństwa

Roraty:
poniedziałek, środę i sobotę o godz. 7:00.
we wtorek, czwartek i piątek o godz. 18:00 

 

Gorzkie żale:
godz. 17.00

 

Droga Krzyżowa:
Dzieci - 16:30
Dorośli i Młodzież - 17:30

 

Nabożeństwa Majowe:
godz.17:30

 

Nabożeństwa czerwcowe:
Po Mszy wieczornej

 

Nabożeństwa Różańcowe:
godz.17:30 (dzieci poniedziałki, środy i piątki)

Statystyki

Odsłon : 379450